Μαντζουρία

(Manchuria / Dongbei). Ιστορική και γεωγραφική περιοχή (786.400 τ. χλμ., περ. 106.550.000 κάτ. το 2000) της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, της οποίας και αποτελεί το βορειοανατολικό τμήμα. Σήμερα, είναι επίσης γνωστή με την ονομασία Ντονγκμπέι, ενώ παλιότερα χαρακτήριζε και ένα τμήμα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Μογγολίας. Διοικητικά, διαιρείται στις τρεις επαρχίες Χεϊλουνγκιάνγκ, Κιρίν και Λιαονίνγκ. Στα Ν βρέχεται από την Πο Χάι και την Κίτρινη θάλασσα, ενώ ορίζεται στα Β από τη Ρωσική Ομοσπονδία, στα Α από την Κορέα και στα Δ από τη Μογγολία. Μορφολογικά, αποτελεί ένα σύνολο κυματοειδών ή λοφωδών βαθυπέδων (γνωστά και ως Πεδιάδα της Μ.) που περικλείονται από ψηλά ορεινά ανάγλυφα (Μεγάλο Κινγκάν στα Δ, Μικρό Κινγκάν στα Β) και από τα ανατολικά υψίπεδα, με ψηλότερο σημείο την ομάδα Τσανγκπάι (2.744 μ.) και προεκτεινόμενα προς τα ΝΔ, δημιουργώντας τη χερσόνησο Λιαοτούνγκ. Το κεντρικό τμήμα, πεδινό ή λοφώδες, διαρρέεται από ποταμούς πλούσιους σε νερά, οι οποίοι εκβάλλουν είτε στον Κόλπο Λιαοτούνγκ μέσω κυρίως του Λιάο, είτε στον Πορθμό των Ταρτάρων ή Ταταρίας (Ιαπωνική θάλασσα) μέσω του Αμούρ· ο ποταμός αυτός αποτελεί τη βόρεια μεθόριο της Μ. με τη Ρωσική Ομοσπονδία και διοχετεύει τα νερά του Σουνγκάρι. Το κλίμα είναι έκδηλα ηπειρωτικό, όμως χαρακτηρίζεται από την εναλλαγή των μουσώνων, οι οποίοι τον χειμώνα πνέουν ψυχροί και ξηροί από την ενδοχώρα, ενώ το καλοκαίρι έρχονται από τον Ειρηνικό, θερμοί και φορείς άφθονων βροχοπτώσεων. Κυριότερες πλουτοπαραγωγικές πηγές είναι η γεωργία (δημητριακά και σε μικρότερο βαθμό ζαχαρότευτλα, καπνός, βαμβάκι, λινάρι, κάνναβη, κηπευτικά και ελαιούχοι σπόροι), η κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα), η εκμετάλλευση των δασών και προπάντων τα πλουσιότατα κοιτάσματα ορυκτών (γαιάνθρακες, σίδηρος, πετρέλαιο και μαγνησίτης), χάρη στα οποία η Μ. είναι μία από τις πιο εκβιομηχανισμένες περιοχές όχι μόνο της Κίνας, αλλά και ολόκληρης της Ασίας, ιδιαίτερα στους τομείς της χαλυβουργίας, μεταλλουργίας, μηχανών, χημικών προϊόντων και ειδών διατροφής. Οι σημαντικότερες πόλεις της Μ. είναι οι τρεις πρωτεύουσες των επαρχιών που την απαρτίζουν: Χαρμπίν, Τσανγκτσούν και Σενγιάνγκ (παλιότερη ονομασία Μούκδεν). Ιστορία. Η ιστορία της Μ. υπήρξε άμεσα συνδεδεμένη με τη γεωγραφική της θέση. Αν και στη Μ. έζησαν και αναπτύχθηκαν νομαδικοί πληθυσμοί, διαφορετικοί από τους κινεζικούς, τα φύλα αυτά ελκύστηκαν αναπόφευκτα από τον πολιτισμό και την πολιτική ενότητα της μεγάλης κινεζικής αυτοκρατορίας. Η δυναστεία των Χαν (206 π.Χ-220 μ.Χ.) μπόρεσε να μονιμοποιήσει την παρουσία της στα εδάφη της Μ., αλλά μόνο στο νότιο τμήμα. Τον 7ο αι. μ.Χ. ιδρύθηκε από γηγενή φύλα το βασίλειο των Ποχάι, το οποίο καταλύθηκε από το μογγολικό φύλο των Κιτάνων. Οι Κιτάνοι ξεκίνησαν από εκεί για να καταλάβουν την Κίνα και ίδρυσαν στον βορρά (10ος αι.) τη δυναστεία Λιάο, η οποία καταστράφηκε με τη σειρά της από επιδρομές των λαών Ζουτσέν, οι οποίοι, εγκαθίδρυσαν μεταξύ 12ου και 13ου αι. τη δυναστεία Τσιν στη βόρεια Κίνα, πριν υποταχθούν στους Μογγόλους εισβολείς. Μεταξύ 16ου και 17ου αι., τα φύλα των Ζουτσέν μετονομάστηκαν σε Μαντσού και το 1644, όταν η ιθύνουσα κινεζική τάξη είχε καταστείλει μια μεγάλη αγροτική εξέγερση, προσέφεραν τη συμμαχία τους στη γραφειοκρατία της αυλής του Πεκίνου και κατέκτησαν την Κίνα, ανεβάζοντας στον θρόνο τη μαντζουριανή δυναστεία των Τσι’ινγκ. Οι Μαντζουριανοί κατακτητές απέκτησαν μία καθαρά προνομιακή θέση στην Κίνα, η οποία διήρκεσε έως τη δημοκρατική επανάσταση (1912). Οι τρεις αιώνες μαντζουριανής κυριαρχίας στην Κίνα είχαν, παραδόξως, ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση των Μαντζουριανών ως φυλής και την απορρόφησή τους από τους Κινέζους, οι οποίοι μπόρεσαν να παραβούν τις αυστηρές οδηγίες των Μαντσού και μετανάστευαν αθρόα στη Μ. μεταξύ του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αι. Συγχρόνως, η Μ. αποτέλεσε κέντρο ανταγωνισμού και αγώνων μεταξύ Ρώσων και Ιαπώνων, καθώς και οι δύο απέβλεπαν στον έλεγχο της Κίνας. Η ήττα των Ρώσων το 1905 και η μετέπειτα επανάσταση του 1917 συντέλεσαν στην επικράτηση της Ιαπωνίας, καθώς το 1931 η περιοχή κατελήφθη από τις ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις, η Κίνα ηττήθηκε και η Μ. αποτέλεσε ένα επιφανειακά ανεξάρτητο κράτος με την ονομασία Μαντζουκουό υπό τον τελευταίο Κινέζο αυτοκράτορα, στην πραγματικότητα όμως ελεγχόμενο από την κυβέρνηση του Τόκιο. Ύστερα από συνεννοήσεις των Συμμάχων κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, αποφασίστηκε η απόδοση της Μ. στην Κίνα ως μία από τις βάσεις της νέας ισορροπίας στην Ασία. Μετά την κατάρρευση της Ιαπωνίας, η Μ. κατελήφθη για λίγο από τους Σοβιετικούς (1945-46), όμως αποδόθηκε τελικά στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Η διαίρεσή της σε τρεις επαρχίες έγινε το 1956, ενώ κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου τα βόρεια σύνορά της αποτέλεσαν θέατρο διενέξεων μεταξύ των Κινέζων και των Σοβιετικών. O Που Γι, ο τελευταίος «αυτοκράτορας» της Μαντζουρίας, ο οποίος προσχώρησε τελικά στο κομμουνιστικό καθεστώς. Κοιτάσματα γαιανθράκων στη Μαντζουρία· ο πλούτος του μαντζουριανού υπεδάφους συντέλεσε στη σημαντική βιομηχανική ανάπτυξη της κινεζικής περιοχής. Εγκατάσταση επεξεργασίας πετρελαίου στην περιοχής της Μαντζουρίας.